Σε 61.000 υπολογίζονται οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους το περασμένο καλοκαίρι λόγω των καυσώνων που έπληξαν την Ευρώπη

Οι στρατηγικές αντιμετώπισης δεν επαρκούν και πρέπει να ενισχυθούν επειγόντως

Μέχρι το τέλος του αιώνα, εάν δεν διαφοροποιηθεί η κλιματική πολιτική, 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε συνθήκες επικίνδυνης ζέστης

Πως αντιμετωπίζουν οι πόλεις τις ακραίες θερμοκρασίες

Μελέτη ευρωπαϊκών ινστιτούτων υγείας, που δημοσιεύτηκε στις αρχές Ιουλίου στο περιοδικό Nature Medicine εκτιμά ότι πάνω από 61.000 άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών σε 35 ευρωπαϊκές χώρες από τα τέλη Μαΐου έως τις αρχές Σεπτεμβρίου του 2022, κατά τη διάρκεια του θερμότερου καλοκαιριού που έχει καταγραφεί έως τώρα στην Ευρώπη. Σε απόλυτους αριθμούς, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία είδαν τις περισσότερες απώλειες ζωών λόγω της ζέστης, με 18.010, 11.324 και 8.173 θανάτους αντίστοιχα.

Ο συν-συγγραφέας της μελέτης Joan Ballester, καθηγητής στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης δήλωσε πως η Μεσόγειος επηρεάζεται από την ερημοποίηση, οι καύσωνες ενισχύονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ακριβώς λόγω αυτών των ξηρότερων συνθηκών.

Χώρες όπως η Γαλλία εισήγαγαν εθνικά σχέδια για την αντιμετώπιση των έντονων θερμοκρασιών μετά τους θανατηφόρους καύσωνες στην Ευρώπη το 2003 – με συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και περισσότερους χώρους πρασίνου για ψύξη στις πόλεις μεταξύ των μέτρων.

Ανεπαρκείς οι στρατηγικές αντιμετώπισης της ακραίας ζέστης

Ωστόσο, οι ερευνητές δήλωσαν ότι ο υψηλός αριθμός των θανάτων του περασμένου έτους υποδηλώνει ότι οι στρατηγικές αυτές δεν επαρκούν και πρέπει να ενισχυθούν επειγόντως.

«Είναι μια ένδειξη προς τις χώρες αυτές ότι πρέπει να αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους και να δουν τι δεν λειτουργεί», δήλωσε η Chloe Brimicombe, κλιματολόγος στο Πανεπιστήμιο του Graz της Αυστρίας.

Το υπουργείο Υγείας της Γερμανίας ξεκίνησε τον περασμένο μήνα εκστρατεία καθοδήγησης των τοπικών αρχών στην κατάρτιση σχεδίων δράσης για τη ζέστη, όπως μέσω της αυξημένης προστασίας των αστέγων ή μέτρων όπως η παροχή περισσότερου πόσιμου νερού σε δημόσιους χώρους.

«Ο αριθμός των θανάτων αυξάνεται κάθε χρόνο… Είναι σχετικά εύκολο να τους σώσουμε αν έχουμε ένα σχέδιο», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Υγείας Karl Lauterbach.

Έως το τέλος του αιώνα το 23% του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζουν σε συνθήκες επικίνδυνης ζέστης

Σύμφωνα επίσης με πρόσφατες έρευνες μέχρι το τέλος του αιώνα, εάν δεν διαφοροποιηθεί η κλιματική πολιτική, 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν σε συνθήκες επικίνδυνης ζέστης – πρόκειται δηλαδή για το 23% του προβλεπόμενου παγκόσμιου πληθυσμού.

Μελέτη του βρετανικού πανεπιστημίου Έξετερ και του κινεζικού πανεπιστημίου Νανζίνγκ, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Sustainability, κατέληξε επιπλέον στο συμπέρασμα ότι 60 εκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται ήδη σε επικίνδυνα επίπεδα ζέστης, που έχουν μέση θερμοκρασία 29 βαθμών Κελσίου ή υψηλότερη.

Σύμφωνα με τη μελέτη εάν επιτυγχανόταν ο χαμηλότερος στόχος που τέθηκε στη Συμφωνία του Παρισιού, εάν δηλαδή περιοριζόταν η άνοδος της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα, 400 εκατομμύρια άνθρωποι θα ζούσαν σε επικίνδυνα επίπεδα ζέστης μέχρι το τέλος του αιώνα.

Πώς μπορούν να προστατευτούν οι άνθρωποι

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι πόλεις είναι ιδιαιτέρως ευάλωτες σε μία τόσο επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας, λόγω του «φαινομένου της θερμικής νησίδας». Κτίρια, δρόμοι και υποδομές απορροφούν και εκπέμπουν περισσότερο τη θερμότητα του ήλιου από ό,τι το φυσικό περιβάλλον. Οι αστικές θερμοκρασίες αυξάνονται ακόμη και κατά 15 βαθμούς Κελσίου συγκριτικά με τις αγροτικές περιοχές.

Πόλεις ανά τον κόσμο ορίζουν «εντεταλμένους για την αντιμετώπιση της θερμότητας». Παράδειγμα αποτελεί η Κριστίνα Χουιντόμπρο στο Σαντιάγο της Χιλής. «Πολλές πόλεις στον κόσμο αντιμετωπίζουν ακραία ζέστη, όμως οι λύσεις και ο τρόπος προσέγγισης πρέπει να επιλέγονται με πολύ, πολύ τοπικά κριτήρια», όπως λέει χαρακτηριστικά στην DW.

Πάντως όλοι ακολουθούν σε γενικές γραμμές μια στρατηγική με τρεις άξονες – ετοιμότητα των πόλεων, ευαισθητοποίηση των πολιτών και προσαρμογή στην πραγματικότητα. Η ετοιμότητα περιλαμβάνει κατηγοριοποίηση των κυμάτων καύσωνα όπως γίνεται με τις φυσικές καταστροφές ή τη θέσπιση ενός ορίου-συναγερμού, που συνεπάγεται μία συγκεκριμένη αντίδραση από τις αρχές. Η ευαισθητοποίηση περιλαμβάνει φροντίδα του εαυτού μας, που σημαίνει πίνουμε νερό, αναζητούμε σκιά και ξεκουραζόμαστε. πίνετε νερό, αναζητήστε σκιά και ξεκουράζεστε».

Η προσαρμογή της εκάστοτε πόλης στη νέα πραγματικότητα , κυρίως με τη δημιουργία περισσότερων δημόσιων πρασίνου.

Για παράδειγμα στο Σαντιάγο, όπως εξηγεί στη DW, η εντεταλμένη για την αντιμετώπιση της θερμότητας Κριστίνα Χουιντόμπρο μόλις ξεκίνησε ένα πρόγραμμα αστικής αναδάσωσης για τη φύτευση 30.000 δέντρων σε όλη την πόλη και την ανάπτυξη στρατηγικών που θα αντιμετωπίζουν τα δέντρα ως μέρος της αστικής υποδομής. Όμως, η δενδροφύτευση δεν είναι τόσο εύκολη όσο νομίζουν πολλοί. «Τοποθετούμε δέντρα σε μεγάλους δρόμους, όπως στις κεντρικές λεωφόρους της πόλης, όπου υπάρχει πολύ τσιμέντο. Γι’ αυτό και χρειάζονται κάποια έργα οδοποιίας στα σημεία αυτά». Επίσης, τα δέντρα χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν, οπότε δεν αποτελούν άμεση λύση για την αστική ζέστη. «Η όλη ιδέα είναι να προσπαθήσουμε να φυτέψουμε τη σκιά που θα έχουμε στα επόμενα 20 ή 30 χρόνια», εξηγεί η Χουιντόμπρο.

Πως πολεμούν τις ακραίες θερμοκρασίες οι πόλεις των ΗΠΑ

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τη DW, – όπου 12.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως πρόωρα λόγω της ζέστης – έχουν διοριστεί μέχρι στιγμής τρεις εντεταλμένοι για την αντιμετώπιση της θερμότητας: στο Φοίνιξ, το Μαϊάμι και το Λος Άντζελες.

Το Λος Άντζελες στην Καλιφόρνια, πόλη που θεωρείται η πιο ευάλωτη σε φυσικές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων των κυμάτων καύσωνα, ξεκίνησε πρόσφατα μια εκστρατεία για την κατασκευή περισσότερων «κόμβων ανθεκτικότητας» στον καύσωνα με σκιά και ψύξη που τροφοδοτούνται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Διαθέτει ήδη ένα δίκτυο «κέντρων ψύξης», κυρίως σε δημόσιες βιβλιοθήκες, όπου μπορούν να καταφεύγουν οι άνθρωποι.

Το Φοίνιξ της Αριζόνα, στη μέση της ερήμου Σονόραν, εργάζεται σε μια σειρά από προσαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής δροσιστικών πεζοδρομίων με ένα ειδικό στεγανωτικό υλικό που αντανακλά τον ήλιο, μειώνει τη θερμοκρασία του πεζοδρομίου και κρατά τον νυχτερινό αέρα δροσερό.

Τέλος, το Μαϊάμι σχεδιάζει μεγάλες εκστρατείες δενδροφύτευσης και έχει δαπανήσει εκατομμύρια δολάρια για μονάδες κλιματισμού σε περιοχές κατοικίας, ενώ παρέχει οικονομική αρωγή για την κάλυψη των λογαριασμών ενέργειας των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα.