Τα περιοριστικά μέτρα και η κοινωνική απομάκρυνση ως λύση στην αναχαίτιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, ακόμα και μετά την άρση τους, άλλαξαν -όπως φαίνεται όχι μόνο προσωρινά- τις προσωπικές συνήθειες όλων ως προς την κοινωνική συναναστροφή, αλλά και τη συμπεριφορά στις μετακινήσεις. Όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν το βάδισμα, περπατούν μέσα στις γειτονιές και ποδηλατούν, τόσο για σωματική άσκηση, όσο και κοινωνική συναναστροφή και ψυχαγωγία.
Αυτή τη φορά όμως, οι πολίτες χρειάζονται εκ των πραγμάτων και εξ ανάγκης περισσότερο χώρο μέσα στις πόλεις και εδώ γεννιέται μια σπουδαία ευκαιρία, που αφορά στη Βιώσιμη Κινητικότητα μέσα στον αστικό ιστό.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Δήμαρχος Αγίου Δημητρίου απηύθυνε πρόταση προς όλους τους αρμόδιους φορείς αναδεικνύοντας και τεκμηριώνοντας την ανάγκη διεύρυνσης των δημόσιων χώρων για την ασφαλή κίνηση των πεζών και των ποδηλάτων, καθώς η φυσική απόσταση μεταξύ των ανθρώπων ακόμα και στο δρόμο πρέπει να συνεχίσει να τηρείται. Ενώ παράλληλα, η χρήση του ποδηλάτου ενδείκνυται ως μέσο μετακίνησης, τόσο για την αποφυγή της πανδημίας, όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάδειξη της Βιώσιμης Κινητικότητας.

Η επιστολή που έστειλε η κα Ανδρούτσου στα Υπουργείς Υποδομών και Μεταφορών, Περιβάλλοντος, Προστασίας του Πολίτη, Εσωτερικών και στην ΠΕΔ Αττικής την ΚΕΔΕ τον Σύλλογο Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων κα το CIVINET CY – EL Secretariat

Κατά την περίοδο των μέτρων περιορισμού των μετακινήσεων στο πλαίσιο της εφαρμογής των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, τα οποία έληξαν πρόσφατα, επιβλήθηκε η τήρηση φυσικής απόστασης μεταξύ των πολιτών που μετακινούνται με οποιοδήποτε μέσον. Ταυτόχρονα παρατηρήθηκε ότι ένας αξιοσημείωτος αριθμός πολιτών για τα ελληνικά δεδομένα, χρησιμοποίησε τόσο για τις μετακινήσεις του όσο και για τη σωματική του άσκηση, το ποδήλατο. Λόγω της κατακόρυφης μείωσης των κυκλοφοριακών φόρτων, και συνεπώς της μείωσης των κινδύνων που σχετίζονται με την οδική κυκλοφορία, τόσο οι μετακινήσεις πεζή με τις επιβαλλόμενες αποστάσεις, όσο και με ποδήλατο, πραγματοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό με χρήση των αποφορτισμένων οδοστρωμάτων κυκλοφορίας.
Με την άρση της απαγόρευσης κυκλοφορίας και τη δραστική μείωση των επιβατών της δημόσιας συγκοινωνίας, οι κυκλοφοριακοί φόρτοι επανέρχονται σταδιακά στα συνήθη επίπεδα. Αυτό το φαινόμενο, το οποίο θα ενταθεί με την επαναλειτουργία σειράς οικονομικών δραστηριοτήτων, θα καταστήσει σε άμεσο χρονικό ορίζοντα δυσχερή την τήρηση των φυσικών αποστάσεων από τους πεζούς, οι οποίοι θα είναι αναγκασμένοι πλέον να μοιράζονται μέρος του οδοστρώματος με τα αυτοκίνητα, ή να μην τηρούν τις φυσικές αποστάσεις στα στενά πεζοδρόμια, και θα επαναφέρει τους κινδύνους για την ασφάλεια των κινουμένων με ποδήλατο, τους οποίους και θα αποθαρρύνει δικαιολογημένα από τη χρήση του.
Με το πέρας της απαγόρευσης κυκλοφορίας όμως, συνεχίζουν να ισχύουν τα μέτρα τήρησης φυσικής απόστασης, τόσο για τους κινούμενους στους κοινόχρηστους χώρους, όσο και για τους επιβάτες των αστικών συγκοινωνιών. Η ανάγκη συνεπώς για διεύρυνση των χώρων ασφαλούς κίνησης των πεζών, αλλά και των ποδηλάτων, εξακολουθεί να είναι επίκαιρη, καθώς η φυσική απόσταση μεταξύ των πεζών πρέπει να συνεχίσει να τηρείται και η χρήση του ποδηλάτου ως μέσου μετακίνησης είναι συμβατή τόσο με τις προφυλάξεις απο την πανδημία όσο και με τη βιώσιμη κινητικότητα.
Για την άρση αυτών των δυσχερειών κατά την περίοδο των μέτρων, η χρονική διάρκεια των οποίων είναι αδιευκρίνιστη, αλλά κατά κοινή ομολογία θα είναι μακρά, μια σειρά από πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν προχωρήσει ή προχωρούν άμεσα σε ρυθμίσεις των αστικών οδών, με κοινή συνισταμένη τη διαπλάτυνση των πεζοδρομίων ή/και τη χάραξη λωρίδων κίνησης ποδηλάτων εις βάρος των οδοστρωμάτων κυκλοφορίας με απλή οδική σήμανση (πινακίδες και διαγραμμίσεις) και με συνοπτικές διαδικασίες. Πέραν της θετικής συμβολής αυτών των μέτρων στην αντιμετώπιση της πανδημίας, η εφαρμογή τους αναμένεται ότι θα συντελέσει στη γενικότερη αξιολόγηση αυτού του είδους των παρεμβάσεων με βάση τα αποτελέσματα που θα παρατηρηθούν, με παρεμβάσεις λειτουργικές αλλά προσωρινού τύπου και απολύτως αναστρέψιμες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αλλά και για τη διευκόλυνση του Δήμου στην εφαρμογή ρυθμίσεων αυτού του τύπου, σε βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα και με τήρηση της νομιμότητας, των θεσμικών διαδικασιών, των καλών πρακτικών και χωρίς διακινδύνευση της οδικής ασφάλειας, η οποία άλλωστε αποτελεί και βασικό στόχο αυτών των ρυθμίσεων, θεωρούμε απαραίτητο βήμα την έκδοση οδηγιών από τον αρμόδιο επιτελικό φορέα, ο οποίος είναι η Υπηρεσία σας. Με την ύπαρξη ενός εργαλείου, όπως μια οδηγία με αυτό το αντικείμενο, θα εξασφαλιστεί η τήρηση όλων των απαιτήσεων που απορρέουν από τις ισχύουσες οδηγίες και προδιαγραφές θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες, ενώ θα καταστεί δυνατό να λειτουργήσουν και να αξιολογηθούν σύντομα οι πρώτες πιλοτικές εφαρμογές, ώστε να εντοπιστούν τυχόν σημεία προς βελτίωση.
Στο παραπάνω πλαίσιο, παρακαλούμε για τη σύνταξη Προσωρινής Τεχνικής Οδηγίας με αντικείμενο τις προσωρινές επεκτάσεις των πεζοδρομίων σε αστικές οδούς. Ταυτόχρονα σας υποβάλλουμε συνημμένα σχέδιο οδηγίας με το παραπάνω αντικείμενο, το οποίο συντάχθηκε από το Δήμο μας, και σχέδια πρόσφατων προσωρινών γερμανικών προδιαγραφών με το ίδιο αντικείμενο, για την υποβοήθηση των σχετικών ενεργειών σας στο βαθμό που περιέχουν στοιχεία που μπορούν να αξιοποιηθούν.
Οριοθέτηση των λωρίδων σε αστικές οδούς για επανακαθορισμό και διαχωρισμό των ζωνών κυκλοφορίας, στάθμευσης, κίνησης πεζών και ποδηλάτων, προσωρινή σήμανση και λοιπά στοιχεία σήμανσης για την περίοδο ισχύος των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19
Η οριοθέτηση λωρίδων ή λωρίδας επέκτασης των πεζοδρομίων στα άκρα ή στο ένα άκρο της οδού, θα γίνεται με διαγραμμίσεις συνεχούς γραμμής κίτρινου χρώματος σύμφωνα με τις οδηγίες για εργοτάξια μακράς διάρκειας σε αστικές οδούς του τεύχους ΟΜΟΕ 7-ΣΕΕΟ (ΦΕΚ Β’ 905/2011). Το εναπομένον καθαρό πλάτος για την κυκλοφορία των αυτοκινήτων θα ειναι 3,50 μ. για μία λωρίδα κυκλοφορίας ή 3,00 μ. ανα λωρίδα για περισσότερες. Αν στο εναπομένον οδόστρωμα διατηρείται η παρόδια στάθμευση, η λωρίδα στάθμευσης θα έχει καθαρό πλάτος 2,50 μ. και θα οριοθετείται από την πλευρά της λωρίδας επέκτασης του πεζοδρομίου με διαγραμμισμένη εκατέρωθεν ζωνη πλάτους 1,00 μ. και από την πλευρά της λωρίδας κυκλοφορίας με συνεχή γραμμή κίτρινου χρώματος.
Στις περιπτώσεις χρήσης της λωρίδας επέκτασης των πεζοδρομίων μόνο απο πεζούς, σε κάθε είσοδό της θα τοποθετείται σήμανση καθορισμού της πλευράς κίνησης οχημάτων και πεζών (Ρ-65). Οι πινακίδες αυτές θα είναι κινητές του τύπου των οδηγιών για εργοτάξια μακράς διάρκειας σε αστικές οδούς του τεύχους ΟΜΟΕ 7-ΣΕΕΟ (ΦΕΚ Β’ 905/2011).
Η χρήση της λωρίδας επέκτασης του πεζοδρομίου από ποδήλατα θα ρυθμίζεται ανα περίπτωση, συνεκτιμώντας την επάρκεια του πλάτους του παρακείμενου πεζοδρομίου για την κίνηση των πεζών, και με απαραίτητο κριτήριο την ένταξη της λωρίδας σε ένα συνεχές δίκτυο κίνησης ποδηλάτων. Στην περίπτωση αυτή η λωρίδα ή οι λωρίδες θα έχουν την απαιτούμενη διάταξη και τις απαιτούμενες διαστάσεις που ορίζουν οι Τεχνικές Οδηγίες για Υποδομές Ποδηλάτων (ΦΕΚ Β’ 1053/2016). Όπου η λωρίδα θα χρησιμοποιείται από ποδήλατα, προς τη μία ή και τις δύο κατευθύνσεις κυκλοφορίας, σε κάθε είσοδό της θα τοποθετούνται οι αντίστοιχες πινακίδες καθορισμού της χρήσης του οδοστρώματος εκατέρωθεν απο αυτοκίνητα απο τη μία πλευρά και είτε αποκλειστικά από ποδήλατα, είτε κοινής χρήσης από ποδήλατα και πεζούς απο την άλλη (Ρ-65). Οι πινακίδες αυτές θα είναι κινητές του τύπου των οδηγιών για εργοτάξια μακράς διάρκειας σε αστικές οδούς του τεύχους ΟΜΟΕ 7-ΣΕΕΟ (ΦΕΚ Β’ 905/2011). Επι πλέον θα γίνεται διαγράμμιση κίτρινου χρώματος με το σύμβολο του ποδηλάτου και βέλος ή βέλη κατεύθυνσης κυκλοφορίας.
Οι λωρίδες επέκτασης των πεζοδρομίων θα διακόπτονται στις διασταυρώσεις, σε θέσεις που επιτρέπεται η πρόσβαση των οχημάτων προς τις παρόδιες ιδιοκτησίες και στην περίπτωση χρήσης τους από ποδήλατα, σε θέσεις στάσεων λεωφορείων. Εφ’ όσον χρησιμοποιούνται από ποδήλατα, η διακοπή θα επισημαίνεται με διακεκομμένη διαγράμμιση σε συνέχεια της συνεχούς, σύμφωνα με τις Τεχνικές Οδηγίες για Υποδομές Ποδηλάτων (ΦΕΚ Β’ 1053/2016). Η διακεκομμένη διαγράμμιση θα έχει αρχή και περας σε αποστάσεις 5 μ. εκατέρωθεν της προέκτασης των οριογραμμών του οδοστρώματος της διασταυρούμενης οδού ή της πρόσβασης σε παρόδιες ιδιοκτησίες ή σε απόσταση 10 μ. εκατέρωθεν της στάσης λεωφορείου. Στο πέρας της διακεκομμένης διαγράμμισης θα επαναλαμβάνεται η τοποθέτηση των πινακίδων εισόδου στη λωρίδα όπως περιγράφηκαν στην προηγούμενη παράγραφο.
Σε όλες τις περιπτώσεις, οι διαστάσεις όλων των επι μέρους λωρίδων της οδού, ανάλογα με τη χρήση τους, θα ειναι σύμφωνες με τις ισχύουσες προδιαγραφές και οδηγίες. Η σήμανση, οριζόντια και κατακόρυφη, θα είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Κ.Ο.Κ. και τις διατάξεις περί σήμανσης εκτελούμενων έργων ανα περίπτωση. Πινακίδες που τοποθετούνται επί των πεζοδρομίων θα ειναι σύμφωνες με τις διατάξεις του Κ.Ο.Κ., ενώ όσες τοποθετούνται επί του οδοστρώματος καθώς και οι διαγραμμίσεις θα είναι σε αντιστοιχία με τις οδηγίες για εργοτάξια μακράς διάρκειας σε αστικές οδούς του τεύχους ΟΜΟΕ 7-ΣΕΕΟ (ΦΕΚ Β’ 905/2011).
Επικουρικά μπορούν να χρησιμοποιούνται οι επισυναπτόμενες προσωρινές προδιαγραφές του Τμήματος Περιβάλλοντος, Μεταφορών και Κλιματικής Προστασίας της Γερουσίας του Βερολίνου “Σχέδια κανονισμών για την προσωρινή εγκατάσταση και επέκταση των υποδομών κυκλοφορίας ποδηλάτων” (Berlin Senatsverwaltung für Umwelt, Verkehr und Klimaschutz – Regelpläne zur temporären Einrichtung und Erweiterung von Radverkehrsanlagen), στο βαθμό που τα προβλεπόμενα σε αυτές είναι σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην παρούσα και γενικότερα με τις προδιαγραφές και οδηγίες που είναι σε ισχύ στην Ελλάδα.
Η ισχύς των παραπάνω θα είναι προσωρινή, και θα διαρκέσει για όσο διάστημα ισχύουν τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19. Μετά απο τη λήξη ισχύος των μέτρων, οι παραπάνω οδηγίες παύουν να ισχύουν. Σε όσες περιπτώσεις κριθεί ότι είναι σκόπιμο οι ρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν με βάση αυτές τις οδηγίες να διατηρηθούν, οι ρυθμίσεις θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν ώστε να είναι σύμφωνες με τις ισχύουσες οδηγίες και προδιαγραφές, ώστε να εγκριθούν εκ νέου ως μόνιμες, σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες.

Ο Συντάξας

ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
ΤΟΠΟΓΡΑΦΟΣ ΜΗΧ. -ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ