Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης η Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρα, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Α. Γεωργιάδη και Εσωτερικών Τ. Θεοδωρικάκου και του υφυπουργού Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη, για το «Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, συνδέσμων Δήμων και Νομικών Προσώπων: ΟΤΑ Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης για την Τοπική Αυτοδιοίκηση «Αντώνης Τρίτσης

Στην ΚΥΑ ορίζονται ο σκοπός, οι στόχοι και οι άξονες προτεραιότητας, η διάρκεια και οι πόροι του προγράμματος, ο φορέας διαχείρισης του, η διαδικασία υποβολής αιτημάτων και τα κριτήρια και η διαδικασία αξιολόγησης τους, οι όροι και τα δικαιολογητικά χορήγησης των δανείων, ο τρόπος απόδοσης του προϊόντος αυτών, η διαδικασία και τα δικαιολογητικά για την αποπληρωμή των δανείων από το ΠΔΕ

΄Εξι άξονες προτεραιότητας και η διάρκεια του προγράμματος

Το πρόγραμμα έχει τους εξής άξονες προτεραιότητας

α) πολιτική προστασία (απόκτηση εξοπλισμού και μέσων και ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας για την αποτελεσματική εκτέλεση των ανατιθέμενων καθηκόντων), προστασία της δημόσιας υγείας και ιδίως δράσεις προστασίας του πληθυσμού από την εξάπλωση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19, δράσεις τεχνικής βοήθειας των δικαιούχων για την εφαρμογή του Προγράμματος.

β) ποιότητα ζωής και εύρυθμη λειτουργία των πόλεων, της υπαίθρου, των οικισμών (κατασκευή απαραίτητων έργων υποδομής, προστασία αδέσποτων κ.ά. καθώς και ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και ανταπόκρισης των ΟΤΑ),

γ) περιβάλλον (βιώσιμη ανάπτυξη με έντονο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας, δράσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διαχείριση υδάτων, υγρών και στερεών αποβλήτων κ.α.),

δ) ψηφιακή σύγκλιση [τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ), εφαρμογές διαδικτύου των πραγμάτων (Internet of Things), έξυπνες ψηφιακές τεχνολογίες, με εφαρμογή στην τοπική διοικητική πρακτική και την καθημερινότητα των πολιτών και στόχο τον μετασχηματισμό των πόλεων σε «έξυπνες πόλεις»],

ε) κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη (δράσεις κοινωνικής συνοχής για την αποτελεσματική εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης για όλους τους πολίτες καθώς και ειδικών προγραμμάτων για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, με βασική στόχευση την άρση ή τον μετριασμό του κοινωνικού αποκλεισμού),

στ) παιδεία, πολιτισμός, τουρισμός και αθλητισμός (όπως ανέγερση σχολείων, αξιοποίηση δημοτικής περιουσίας, εναλλακτικός τουρισμός κ.ά.),

Η διάρκεια του προγράμματος είναι από 2020 έως 2023, με δυνατότητα παράτασης.

Πόροι του προγράμματος

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος για όλη την προγραμματική περίοδο, ανέρχεται στο ποσό των δύο δισεκατομμυρίων πεντακοσίων εκατομμυρίων (2.500.000.000,00) ευρώ.

Τα χρήματα προέρχονται από δανεισμό από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων καθώς και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (Ε.Τ.Ε.Π.).

Η χρηματοδότηση έργων, προμηθειών, μελετών και υπηρεσιών, που εντάσσονται στο πρόγραμμα πραγματοποιείται μέσω αναπτυξιακών δανείων που χορηγούνται από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, συνομολογούνται με δανειακές συμβάσεις μεταξύ του δικαιούχου και του ΤΠΔ και αποπληρώνονται από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του υπουργείου Εσωτερικών, μέσω λογαριασμού που συστήνεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τον σκοπό αυτό.

Για περιπτώσεις εκτάκτων και επειγουσών συνθηκών δίνεται η δυνατότητα το υπουργείο Εσωτερικών να συνομολογεί απευθείας δάνειο με το ΤΠΔ, ύψους μέχρι 100 εκ. ευρώ. Το δάνειο αποπληρώνεται από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) του Υπουργείου Εσωτερικών, μέσω λογαριασμού που συστήνεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για τον σκοπό αυτό.

Φορέας Διαχείρισης του Προγράμματος

Η διαχείριση και η υλοποίηση του προγράμματος πραγματοποιείται από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής του υπουργείου Εσωτερικών.

Κριτήρια επιλογής και ένταξης στο πρόγραμμα

Τα βασικά κριτήρια για την επιλογή και την ένταξη των έργων, προμηθειών, μελετών και υπηρεσιών στο πρόγραμμα είναι:

α) η σκοπιμότητα της πρότασης, η οποία αντανακλά στην ισόρροπη και δίκαιη ανάπτυξη,

β) η ωριμότητα της πρότασης,

γ) ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της πρότασης,

δ) η ρεαλιστική αποτύπωση του φυσικού αντικειμένου, του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης και του προϋπολογισμού της,

ε) η μη δυνατότητα συγχρηματοδότησης από άλλα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.

Προσκλήσεις εξειδίκευσης αξόνων προτεραιότητας

Με προσκλήσεις του υπουργού Εσωτερικών εξειδικεύονται οι άξονες προτεραιότητας και οι δράσεις ανά ομάδες δικαιούχων ή/και συγκεκριμένες περιφέρειες παρέμβασης, ορίζεται ο προϋπολογισμός τους και μπορεί να τίθενται περαιτέρω ειδικότερα κριτήρια ή η πλήρωση συγκεκριμένων όρων για την επιλεξιμότητα και την ένταξη των προτάσεων στο πρόγραμμα.

Ο υπουργός Εσωτερικών μπορεί επίσης με απόφαση του να τροποποιεί τον προϋπολογισμό, το χρονοδιάγραμμα καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια των προσκλήσεων.

Οι προσκλήσεις προετοιμάζονται από την Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης και Εφαρμογής του υπουργείου Εσωτερικών .

Υποβολή αιτήματος για ένταξη – Επιλογή και ένταξη

Τα αιτήματα ένταξης των πράξεων στο Πρόγραμμα υποβάλλονται από τους δυνητικούς δικαιούχους στην ΕΥΔΕ ΥΠΕΣ, η οποία διενεργεί τον έλεγχο της πληρότητας φακέλου και των ειδικότερων κριτηρίων αξιολόγησης όπως αυτά εξειδικεύονται στην οικεία Πρόσκληση

Στη συνέχεια τα αιτήματα ελέγχονται από πενταμελή Επιτροπή Αξιολόγησης, η οποία αποτελείται από δύο μηχανικούς της ΕΕΤΑΑ, δύο ιδιώτες εμπειρογνώμονες με εμπειρία σε συγχρηματοδοτούμενα έργα και ένα στέλεχος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης και Εφαρμογής του Υπουργείου Εσωτερικών. Η Επιτροπή εισηγείται στον υπουργό Εσωτερικών, ο οποίος αποφασίζει για την ένταξη των έργων.

Διαδικασία σύναψης δανειακών συμβάσεων

Η απόφαση ένταξης αποστέλλεται από την ΕΥΔΕ ΥΠΕΣ στο ΤΠΔ, προκειμένου να ληφθεί απόφαση για τη χορήγηση του δανείου και τους όρους συνομολόγησης του. Με τη σύναψη της δανειακής σύμβασης του δικαιούχου φορέα και του ΤΠΔ συνομολογείται αναπτυξιακό δάνειο στο ποσό της απόφασης έγκρισης, ενώ το τελικό ποσό δανειοδότησης περιορίζεται με τη συνομολόγηση πρόσθετης/ων πράξης/εων στο ποσό κάθε προσκομιζόμενης από το δικαιούχο σύμβασης ανάθεσης εκτέλεσης έργων, προμηθειών, μελετών και υπηρεσιών.

Το επιτόκιο, η διάρκεια αποπληρωμής του δανείου, τα δικαιολογητικά εκταμίευσης καθώς και τα έξοδα καθορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΠΔ. Κατά το στάδιο σύναψης των δανείων του Τ.Π.Δ με την ΕΤΕΠ ζητείται από το ΤΠΔ η συμβουλευτική γνώμη του Ο.Δ.Δ.Η.Χ. για τους όρους δανεισμού.

Μετά την υπογραφή της σύμβασης ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, προμήθειας, μελέτης ή υπηρεσίας, αποδίδεται από το ΤΠΔ στον δικαιούχο ποσό ίσο με την προβλεπόμενη προκαταβολή και αφού ο δικαιούχος προσκομίσει θεωρημένα αντίγραφα κάθε εγκεκριμένου λογαριασμού/πιστοποίησης/τιμολογίου/πρωτοκόλλων παραλαβής.

Η αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων των δικαιούχων σύμφωνα με τις συνομολογηθείσες δανειακές συμβάσεις γίνεται από το εθνικό ή συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΠΔΕ του υπουργείου Εσωτερικών.

Ρήτρες δανειοδότησης – Απένταξη έργων, προμηθειών, μελετών και υπηρεσιών

Σε περίπτωση μη ορθής και σύννομης χρήσης των πόρων του προγράμματος υποχρεωτικά ο δικαιούχος εκχωρεί τα έσοδα προς το ΤΠΔ. Η ρήτρα ενεργοποιείται στις περιπτώσεις:

α) δικαιούχων που δεν κάνουν ορθή και σύννομη χρήση των πόρων του Προγράμματος,

β) έργων που δεν είναι ολοκληρωμένα και λειτουργικά κατά τη λήξη του Προγράμματος, ή γ) μη τήρησης της υποχρέωσης της παρ. 6 του άρθρου 12. Σύμφωνα με αυτή: «Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής έργου ή της εγκατάστασης εξοπλισμού, ο δικαιούχος υποχρεούται να διασφαλίζει τη λειτουργία και συντήρηση του για τουλάχιστον πέντε (5) έτη και σύμφωνα με το σκοπό που ορίζεται στην απόφαση ένταξης».

Σε αυτήν την περίπτωση η πράξη απεντάσσεται, η δανειακή σύμβαση καταγγέλλεται, η πληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων παύει να χρηματοδοτείται από το ΠΔΕ και ο δικαιούχος υποχρεούται να επιστρέψει στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων το σύνολο του ποσού που έχει εκταμιευθεί προς αυτόν από το συνομολογηθέν δάνειο, ανεξάρτητα από τα ποσά που έχουν αποδοθεί από το ΠΔΕ για την αποπληρωμή των δανειακών υποχρεώσεων του, καθώς και το σύνολο του ποσού που αφορά σε κάθε είδους έξοδα και λοιπές δαπάνες συνομολόγησης και εξόφλησης του δανείου αυτού.

Μετά την απένταξη της πράξης, τα ποσά των δανειακών υποχρεώσεων που έχουν πληρωθεί από πόρους του ΠΔΕ, αποδίδονται από το ΤΠΔ στον προϋπολογισμό του ΠΔΕ ως έσοδο, όπως και όταν αυτά επιστρέφονται από τον υπόχρεο στο ΤΠΔ, ή συμψηφίζονται με υποχρεώσεις άλλων δανείων του παρόντος προγράμματος.

Παρακολούθηση των πράξεων του Προγράμματος

Η παρακολούθηση της ορθής εκτέλεσης του Προγράμματος γίνεται από την Επιτροπή Παρακολούθησης κατά τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 69 του ν. 4509/2017. Η ΕΥΔΕ ΥΠΕΣ ελέγχει την εξέλιξη του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου και τις χρηματορροές των έργων/των προμηθειών/ των μελετών / και των υπηρεσιών.

Διαδικασία άμεσης χρηματοδότησης ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών

Για τη διαπίστωση έκτακτης ανάγκης που ανάγεται σε θέματα πολιτικής προστασίας ή σε θέματα δημόσιας υγείας ή εκτέλεσης δράσεων κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης εκδίδεται κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εσωτερικών.

Επίσης καθορίζεται το χρονικό διάστημα υποβολής των αιτημάτων, οι δυνητικοί δικαιούχοι καθώς και το ύψος των συνολικών πιστώσεων που θα διατεθούν. Μετά την έκδοση της παραπάνω κοινής απόφασης υποβάλλεται αίτημα από το Υπουργείο Εσωτερικών προς το ΤΠΔ. Το ΔΣ του ΤΠΔ αποφασίζει για την έγκριση του δανείου, το επιτόκιο, τη διάρκεια αποπληρωμής καθώς και κάθε άλλο όρο χορήγησης του δανείου. Οι δυνητικοί δικαιούχοι υποβάλλουν στην ΕΥΔΕ ΥΠΕΣ, τεκμηριωμένα αιτήματα οικονομικής ενίσχυσης για την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών ή την εκτέλεση έργων που προβλέπονται από την ανωτέρω κοινή απόφαση.

Η ΕΥΔΕ ΥΠΕΣ μετά την αξιολόγηση των αιτημάτων εισηγείται σχετικά στον υπουργό Εσωτερικών, με απόφαση του οποίου καθορίζεται ο δικαιούχος φορέας, το ποσό χρηματοδότησης, η χρονική διάρκεια ισχύος της απόφασης και ο τρόπος καταβολής της χρηματοδότησης.

Τα έργα του ΦΙΛΟΔΗΜΟΥ

Έργα που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι» και δεν μεταφέρονται σε αντίστοιχα περιφερειακά και τομεακά επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών, μεταφέρονται στο σύνολο τους στο νέο πρόγραμμα και χρηματοδοτούνται σύμφωνα με τι νέες διατάξεις.

Εντός τριών μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας απόφασης, δυνητικοί δικαιούχοι που υπέβαλαν αιτήματα ένταξης σε προσκλήσεις του προγράμματος «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ» μπορούν να αποσύρουν αιτήματα ή να ζητήσουν την ανάκληση αποφάσεων ένταξης, εφόσον δεν επιθυμούν την υλοποίηση του έργου.

Αιτήματα προς ένταξη που υποβλήθηκαν στα πλαίσια των Προσκλήσεων του Προγράμματος «ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ Ι» και αξιολογήθηκαν και για τα οποία έως την έναρξη ισχύος της παρούσας δεν έχει εκδοθεί απόφαση ένταξης, εξετάζονται με βάση τα όσα ίσχυαν κατά την υποβολή τους και χρηματοδοτούνται κατά τις διατάξεις της παρούσας.