Νομοθετική παρέμβαση για τη συμμόρφωση της λειτουργίας των Οικονομικών Επιτροπών των ΟΤΑ με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, φέρνει το υπουργείο Εσωτερικών, τις επόμενες μέρες.

Συγκεκριμένα στις 17 Ιανουαρίου κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή του νομοσχεδίου του Υπουργείου Εσωτερικών για την πολυεπίπεδη εκπαίδευση το υπουργείο Εσωτερικών θα καταθέσει τροπολογία προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που αφορούσαν τις διατάξεις των νόμων 4623/2019 και 4625/2019, με τις οποίες μεταφέρθηκαν αρμοδιότητες από τα δημοτικά συμβούλια προς τις Οικονομικές Επιτροπές και τις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής των δήμων.

«Η κυβέρνηση θα συμμορφωθεί απολύτως στην απόφαση του ΣτΕ. Tαυτόχρονα όμως, θα διασφαλίσει την κυβερνησιμότητα των δήμων», είχε αναφέρει από τα μέσα Δεκεμβρίου ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης.

Ειδικότερα από το βήμα της επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης της Βουλής, ο υπουργός Εσωτερικών, είχε σημειώσει: «Κατανοώ απολύτως την αναστάτωση που έχει δημιουργήσει στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης η έκδοση της απόφασης του ΣτΕ, ωστόσο, η κυβέρνηση θα κάνει το καλύτερο δυνατόν ώστε να μην δημιουργηθούν προβλήματα στην διακυβέρνηση των δήμων».

Εξάλλου με νεότερη τοποθετησή του, ο υπουργός Εσωτερικών «οι συνθέσεις της Οικονομικής Επιτροπής και της Ποιότητας Ζωής θα μείνουν ως έχουν με βάση την ισχύουσα διάταξη», διευκρίνισε όμως ότι «θα υπάρξει παρέμβαση μας σε σχέση με την κατανομή των αρμοδιοτήτων». Ο κ. Βορίδης έχει προαναγγείλει ότι «ορισμένες αρμοδιότητες θα επιστρέψουν στα Δημοτικά και Περιφερειακά συμβούλια» επισημαίνοντας ότι οι φορείς της αυτοδιοίκησης «θα ενημερωθούν αναλυτικά από σχετική εγκύκλιο που θα εκδοθεί από το υπουργείο», μετά την ψήφιση της σχετική τροπολογίας.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΣ πριν την εισαγωγή της τροπολογίας στη Βουλή έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τα θεσμικά όργανα της αυτοδιοίκησης, ΚΕΔΕ και Ένωση Περιφερειών Ελλάδας, όπου θα υπάρξει ενημέρωση και συζήτηση για τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης.
Σημειώνουμε ότι το προηγούμενο διάστημα υπήρξε μπαράζ παραιτήσεων Δημοτικών Συμβούλων, μετά την απόφαση του ΣτΕ, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του νόμου Θεοδωρικάκου για τη συγκρότηση της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής των δήμων, καθώς και των διοικητικών συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων (Δ.Ε.Υ.Α. κ.λπ.).
Η απόφαση του ΣτΕ
Υπενθυμίζουμε ότι με την απόφαση 2377/2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ, κρίθηκε ότι οι διατάξεις των ν. 4623/2019 και 4625/2019 με τις οποίες θεσπίσθηκαν αλλαγές στον τρόπο συγκροτήσεως της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής των δήμων, καθώς και των διοικητικών συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων (Δ.Ε.Υ.Α. κ.λπ.), προκειμένου στα όργανα αυτά να υπάρχει πλειοψηφία της παρατάξεως του δημάρχου,
α) καθ’ ό μέρος δεν καταλαμβάνουν την αμέσως επόμενη των εκλογών της 26ης Μαΐου 2019 και της 2ας Ιουνίου 2019 δημοτική περίοδο, δεν είναι αντίθετες σε κάποια συνταγματική ή υπερνομοθετικής ισχύος διάταξη ή αρχή, και

β) καθ’ ο μέρος όμως καταλαμβάνουν τη δημοτική περίοδο που διανύεται μετά τις εκλογές της 26ης Μαΐου και της 2ας Ιουνίου 2019, ο νομοθέτης παρενέβη, αμέσως μετά τη διεξαγωγή των εκλογών στη λειτουργία των Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού, επιφέροντας δύο βασικές αλλαγές στο υφιστάμενο σύστημα, οι οποίες είναι μεταξύ τους αλληλένδετες: αφενός μετέβαλε τον τρόπο συγκροτήσεως της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι σε αυτές η πλειοψηφία θα ανήκει στην παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος· αφετέρου προέβη σε μεταφορά αρμοδιοτήτων από το δημοτικό συμβούλιο προς την Οικονομική Επιτροπή, προς την οποία μεταβιβάστηκαν αποφασιστικές αρμοδιότητες σημαντικού οικονομικού αντικειμένου και προς την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, προς την οποία μεταβιβάστηκε η αρμοδιότητα λήψεως αποφάσεων που αφορούν την κυκλοφορία.

Οι εν λόγω διατάξεις κατά το μέρος που καταλαμβάνουν την αμέσως επομένη των δημοτικών εκλογών περίοδο μετέβαλαν εκ των υστέρων το πλαίσιο ασκήσεως του κατοχυρούμενου στο Σύνταγμα δικαιώματος εκλογής των αρχών των Ο.Τ.Α.· και τούτο, διότι η εκφρασθείσα θέληση των εκλογέων είχε διαμορφωθεί κατά συνεκτίμηση, εκτός των άλλων, και του ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα κατά τις εκλογές αυτές νομοθεσία, οι αποφάσεις που αφορούν σημαντικές αρμοδιότητες του δήμου, όπως αυτές που προαναφέρθηκαν και που αφορούν ζητήματα που κατ’ εξοχήν συνάπτονται με την κατοχυρούμενη στο άρθρο 102 παρ. 2 του Συντάγματος οικονομική αυτοτέλεια των Ο.Τ.Α., θα λαμβάνονται από το δημοτικό συμβούλιο, όργανο διοικήσεως του δήμου με άμεση δημοκρατική νομιμοποίηση, απαιτουμένων ενδεχομένως ευρύτερων συναινέσεων για την επίτευξη πλειοψηφίας και από δημοτικούς συμβούλους που δεν εξελέγησαν με τον συνδυασμό του Δημάρχου.

Εξ άλλου, κατά τον χρόνο ψηφίσεως των σχετικών διατάξεων, δεν είχε δοκιμαστεί στην πράξη η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής που είχε εισαχθεί με τον ν. 4555/2018 στη διοίκηση των δήμων, προκειμένου να δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενους στην ομαλή λειτουργία αυτών, η τόσο σοβαρή και έντονη επέμβαση του νομοθέτη στη θέληση των εκλογέων, με την εφαρμογή των επίδικων ρυθμίσεων και κατά την τρέχουσα δημοτική περίοδο. Για τους λόγους αυτούς, οι προαναφερθείσες ρυθμίσεις, καθ’ ό μέρος καταλαμβάνουν τη δημοτική περίοδο που διανύεται μετά τις εκλογές, έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 1, 52 και 102 παρ. 2 του Συντάγματος. Αντιθέτως, δεν αντίκεινται στις διατάξεις αυτές του Συντάγματος οι ρυθμίσεις που αφορούν την ανάδειξη των μελών των διοικητικών συμβουλίων δημοτικών νομικών προσώπων (Δ.Ε.Υ.Α. κ.λπ.), καθ’ όσον οι εν λόγω οργανωτικές μεταβολές δεν συνδυάζονται και με μεταφορά αρμοδιοτήτων από άμεσα όργανα διοίκησης του δήμου προς τα αντίστοιχα συλλογικά όργανα των νομικών αυτών προσώπων.