Το όρος Μαίναλο εντάσσεται στο θεσμό των «Απάτητων Βουνών» και αποκτά καθεστώς υψηλής προστασίας. Με τη σχετική απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργου Αμυρά, απαγορεύεται πλέον η διάνοιξη δρόμου ή η δημιουργία τεχνητών επιφανειών, ως μέσο προστασίας της μοναδικής βιοποικιλότητάς του.

Ειδικότερα, η συνολική έκταση του Μαινάλου που εντάσσεται στα «Απάτητα Βουνά» είναι 44,98 τ.χλμ., υψομετρικού εύρους 1.107 μέτρων (από 730 έως 1.837 μ.) και εκτείνεται νότια του χιονοδρομικού κέντρου της περιοχής και βορειοδυτικά της πόλης της Τρίπολης.

Αποτελείται από τεράστιες εκτάσεις κωνοφόρων δασών, κυρίως δασικών οικοσυστημάτων κεφαλληνιακής ελάτης και μαύρης πεύκης και προσφέρει καταφύγιο σε σπάνια είδη νυχτερίδας όπως η Nyctalus leisleri και στην ενδημική πεταλούδα Callimorpha quadripunctaria (οικογένεια πεταλούδας της Ρόδου).

Σημειώνεται ότι η περιοχή ξεχωρίζει για τον πλούτο της ενδημικής και μη ερπετοπανίδας, την ελληνική σαύρα Lacerta graeca και την πελοποννησιακή Podarcis peloponnesiaca, ενώ είναι ένας από τους αγαπημένους ορεινούς όγκους ορειβατών.

Έως σήμερα έχουν κηρυχθεί «Απάτητα Βουνά» με ισάριθμες υπουργικές αποφάσεις τεράστιες περιοχές σε επτά ορεινούς όγκους, συνολικής έκτασης 1.042 τ.χλμ. Ειδικότερα:

– Λευκά Όρη 382,06 τ.χλμ. (νομοί Χανίων και Ρεθύμνου)

– Σάος 97,30 τ.χλμ. (Σαμοθράκη)

– Σμόλικας 102,89 τ.χλμ. (νομοί Ιωαννίνων και Γρεβενών)

– Τύμφη 202,75 τ.χλμ. (νομός Ιωαννίνων)

– Ταΰγετος 143,23 τ.χλμ. (νομοί Λακωνίας και Μεσσηνίας)

– Χατζή 45,61 τ.χλμ. (νομός Τρικάλων)

– Άγραφα 94,92 τ.χλμ. (νομοί Καρπενησίου και Καρδίτσας)

Η πρωτοβουλία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας βασίζεται επιστημονικά σε σχετική έρευνα του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της καθηγήτριας Βασιλικής Κατή.

Όπως έγινε γνωστό, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, επιτρέπεται η σήμανση, επισκευή, συντήρηση και βελτίωση υφιστάμενων ορειβατικών και πεζοπορικών μονοπατιών. Ο οικοτουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε περιοχή που παρουσιάζει ενδιαφέρον από άποψη βιοποικιλότητας και αισθητικής τοπίου συμβάλλοντας στη διατήρηση ή στη δημιουργία κινήτρων για μετάβαση σε πράσινη οικονομική δραστηριότητα όπως βιολογικές καλλιέργειες, προώθηση παραδοσιακών προϊόντων κ.ά.