Οι δύο διαδοχικές μειώσεις των αποδοχών των υπαλλήλων του ευρύτερου δημόσιου τομέα που έγιναν το 2011 και το 2012 είναι συνταγματικές και δεν παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α.) σύμφωνα με την κατά πλειοψηφία απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου και παρά το γεγονός ότι η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου πριν από 7 χρόνια (2014) είχε κρίνει ότι η εγκύκλιος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) στην οποία στηρίχτηκαν οι περικοπές είναι αβάσιμη.

Ειδικότερα σύμφωνα με το νόμο 4024/2011, το προσωπικό του ευρύτερου δημόσιου τομέα υπέστη την 1.11.2011 μειώσεις επί των αποδοχών του, μέχρι ποσοστού 25%. Στη συνέχεια με τον νόμο 4093/2012, το ίδιο προσωπικό υπήχθη από 1.1.2013 στο μισθολόγιο και βαθμολόγιο καθεστώς του στενού δημόσιου τομέα, με συνέπεια να υποστεί (λόγω αυτής της υπαγωγής του) περαιτέρω μειώσεις μέχρι 25% επί των ήδη μειωμένων κατά 25% αποδοχών του.

Μετά την δημοσίευση του νόμου 4093/2012 στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) εξέδωσε εγκύκλιο, σύμφωνα με την οποία οι εργαζόμενοι του ευρύτερου δημόσιου τομέα, των οποίων οι αποδοχές είχαν περικοπεί το 2011 μέχρι 25% σε σχέση με τις αποδοχές που ελάμβαναν την 31.10.2011, έπρεπε να υποστούν ξανά, για δεύτερη φορά, περικοπή μέχρι το 25% επί των ήδη των περικεκομμένων αποδοχών που ελάμβαναν την 31.12.2012.

Έτσι, οι περικοπές ξεπέρασαν το 40% σε σχέση με τον μισθό που ελάμβαναν οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο την 1.10.2011, και αυτό ανεξάρτητα από τις περικοπές αποδοχών που είχαν γίνει το 2010.

Στη συνέχεια, η ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2014 αποφάνθηκε ότι η επίμαχη εγκύκλιος του Ν.Σ.Κ. ήταν αστήρικτη. Παρ’ όλα αυτά, το τελευταίο ζητούσε την εφαρμογή της εγκυκλίου του.

Τώρα, η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου με την υπ’ αριθμ. 1/2021 απόφασή της (πρόεδρος η Αγγελική Αλειφεροπούλου και εισηγήτρια η αρεοπαγίτης Αρετή Παπαδιά) κατά πλειοψηφία έκρινε ότι οι νομοθετικές αυτές ρυθμίσεις που προέβλεψαν τις επίμαχες δυο περικοπές, «δεν αντίκεινται στην κατοχυρωμένη από το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της αναλογικότητας, ούτε στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α.».

Αντίθετα η μειοψηφία (αντιπρόεδρος Δήμητρα Κοκοτίνη και οι αρεοπαγίτες Διονυσία Μπιτζούνη και Σταματική Μιχαλέτου) εξέφρασε την άποψη ότι «η ευθεία εφαρμογή του βαθμολογίου και μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων στο προσωπικό των επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, δεν συνεπάγεται περαιτέρω μείωση των αποδοχών του προσωπικού αυτού πλέον του 25% σε σχέση με εκείνες του μηνός Οκτωβρίου του 2011 και η από 1.1.2013 ένταξη του προσωπικού στο βαθμολόγιο και μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων δεν έχει ως συνέπεια τη δυνατότητα εκ νέου περικοπής των αποδοχών τους κατά ποσοστό 25%, πέραν της περικοπής, κατά το ποσοστό αυτό, που είχε ήδη γίνει το 2011».

Η επίμαχη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, σύμφωνα με δικηγόρους-εργατολόγους, θα προκαλέσει ένα σειρά προβλημάτων, καθώς σε αρκετές επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα ήδη έχουν εκδοθεί αμετάκλητες αποφάσεις που δέχθηκαν τα αντίθετα από αυτά που έκρινε η πλειοψηφία του Αρείου Πάγου, τουλάχιστον για ένα μέρος του προσωπικού τους.

Κατά αυτόν τον τρόπο, εκτός του ότι δημιουργούνται εργαζόμενοι πολλών ταχυτήτων, ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων που με βάσει τελεσίδικες αποφάσεις έχουν λάβει διαφορές αποδοχών, θα κληθούν να επιτρέψουν τα χρήματα, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.